Vergeet even het schilderachtige Amsterdam, het strakke architecturale Rotterdam, of het studentikoze Utrecht, er zijn zoveel charmante steden in Nederland die vaak wat uit de boot vallen. Wij reizen dit jaar naar een viertal plekken, waar toeristen elkaar niet verdingen, maar die alle ingrediënten hebben voor een geslaagde citytrip. Amersfoort is zo’n feelgoodstad en wat ons betreft meteen een schot in de welgekende roos.  

Koppelpoort, binnenzijde stad.

Tredmolens in de Koppelpoort.

Want als we de koppelpoort langs de binnenkant bekijken, ontdekken we twee enorme tredmolens die door mensenkracht werden aangedreven. Twaalf raddraaiers gaven elke dag het beste van zichzelf en liepen letterlijk deze molens in beweging: om de poort te sluiten ’s nachts, maar met evenveel energie om ze ‘s ochtends weer te openen. Een job waar menig ledemaat het heeft moeten ontgelden. Veel geschiedenis dus en vandaag is dit unieke monument letterlijk een brug tussen heden en verleden.

Pure Hollandse charme rond de Amersfoortse grachten.

De Keitrekkers. We voelen ons meteen thuis in deze stad op mensenmaat waar alles op loop-of fietsafstand ligt. Elke steen vertelt een verhaal, elke straat heeft zijn eigen karakter. Amersfoort is geen bestemming die meteen al haar troeven op tafel gooit, we ontdekken de leukste plekjes door gewoon door de straten te struinen. Zoals de Krommestraat, met conceptwinkels, kleine ateliers en vintagezaken, leuke bars en eetplekjes waar we met plezier de euro’s uit onze portemonee halen. Of De Kamp, net iets ruiger, shops met een origineel concept en een plek waar de wereldkeuken hoogtij viert. Onze smaakpapillen kunnen er een reis maken van Ethiopië tot Japan.

Rondvaart Amersfoort.

De twee grachten die de stad doorkruisen, de Singel en de stadsgracht, dragen zonder enige twijfel veel bij aan de sfeer van het oude Amersfoort. We boeken meteen een rondvaart, we varen langs prachtige panden, gezellige straten, historische gebouwen, onder smalle bruggetjes door en langs beeldjes van de intussen 75 jarige Tom Moy, die de Keitrekkers, zoals de mensen van Amersfoort worden genoemd, op beide kanten van de gracht heeft afgebeeld in steen. We passeren het Mondriaanhuis, want Piet Mondriaan werd hier geboren en zijn kleurrijke kijk op de wereld had zeker zijn weerslag op deze stad. Het is een klein, ingetogen museum, waar je inzicht krijgt in zijn leven, zijn brieven en zijn vroeger werk, nog voor zijn rechtlijnige kleurvlakken. 

Het 'Huis met de paarse ruitjes' in de mooiste uithoek van Amersfoort.

Leuk om te ontdekken is het feit dat hij net als wij een fervent jazzliefhebber was. Ook de kleine Mondriaan is een van de vele beeldjes op de kademuren. Maar het mooist vinden we het uitzicht aan het einde van de Kortegracht, met het Huis Tinnenburg, het oudste Muurhuis van Amersfoort met aan de overkant van de gracht het statige 'huis met de paarse ruitjes'. Vanop het water of vanuit de toren, elk oogpunt geeft ons een andere, verrassende kijk op de stad. Vanop het water ziet het er werkelijk idyllisch uit. We begrijpen waarom veel schilders geïnspireerd werden door dit stadje.

"Vanop het water of vanuit de toren, elk oogpunt geeft ons een andere, verrassende kijk op Amersfoort."

Onze-Lieve-Vrouwetoren, alias 'Lange Jan'.

Badstad van 't jaar. Ook vanuit vogelperspectief is Amersfoort behoorlijk indrukwekkend. Nadat we de 346 treden hebben beklommen van Lange Jan, die zijn naam duidelijk niet heeft gestolen met zijn 98m, hebben we een prachtig zicht op de oude stad en het vele groen dat Amersfoort omringt. De Onze lieve Vrouwentoren (de officiële naam) stond los van de kerk die net als de Koppelpoort ooit op de fundering van de tweede stadsmuur werd gebouwd in de 15^de eeuw. We staan hier niet alleen op het kadastrale middelpunt van Nederland. 

Onze-Lieve-Vrouwetoren, de grootste bronzen poort van Nederland.

Een grappig bordje bij de kerkmuur zegt letterlijk: 'Amersfoort, badplaats van het jaar 2100'. Humor hebben ze hier wel, al is het een beetje (klimaat-) cynisch. De Onze Lieve Vrouwentoren slash Lange Jan heeft ook nog eens de grootste bronzen poort in Nederland. De tekening beeldt een prachtige vrouw uit en is bijzonder indrukwekkend. De 7 smachten en 7 vreugdes van Maria worden er ook op afgebeeld. De patroonheilige van de stad is echter Sint Joris, die ook de patroonheilige van de reizigers is, een leuke combo die ons wel bevalt. Onze eerste lunch is meteen een schot in de roos.

Het Lokaal: lokaal of een origineel verhaal.

In de Nieuwe Stad buiten de stadsomwalling gaan we een kijkje nemen in Het Lokaal. De naam slaat op lokale producten, of producten met een goed verhaal. Tien Jaar geleden op een andere plek, is het begonnen als een streekmarkt, maar al snel kwam er een bakkerij bij, een koffiehuis en nu kan je er lunchen en dineren, ’s Avonds is het vooral vegetarisch. Sinds een jaar zitten ze in de voormalige Prodentfabriek, tandpasta dus. Het is een leuke, trendy plek, waar we heerlijk eten en we niet kunnen weerstaan om nog wat culinaire souvenirs uit hun winkel mee naar huis te nemen. Vooral het brood is bijzonder lekker. Als je maag op oorlogspad is wegens een acuut hongertje is dit the place to be.

"Amersfoort, badplaats van het jaar 2100. Humor hebben ze hier wel, al is het een beetje (klimaat-) cynisch."

De Dieventoren' tussen de muurhuisjes.

Kees en Anneke Verrips bewonen een van de mooiste huizen van de stad.

Amersfoort heeft zomaar even  440 gebouwen en monumenten, die dateren van de 13^de tot de 19^de eeuw, die in het Rijksmonumentenregister genoteerd staan. Zoals het huis van de Verrips. We ontmoeten Kees en Anneke, naar eigen zeggen het gelukkigste koppel van de stad. Ze wonen al 70 jaar in een van de mooiste trapgevelhuizen van de stad, in de Lieve Vrouwenstraat. Het alleroudste huis is echter Logement de Gaaper, het pand werd rond 1225 gebouwd. Twee van die oorspronkelijke muren staan nog recht waardoor het de titel van oudste stenen huis van Amersfoort kreeg.

"Amersfoort heeft zomaar even  440 gebouwen en monumenten die in het Rijksmonumentenregister genoteerd staan."

Het zijn de leuke terrasjes, de smalle straten, de grachten en het historisch erfgoed die zorgen voor de gezellige vibe in deze stad.

Hoppig, maar gelovig. Amersfoort is al sinds de 13^de eeuw een bierstad, toen het bier werd gebrouwen met het water van de Eem. In de 15^de en 16^de eeuw, had het beroep van zo’n 60% van de bevolking op een of andere manier met bier te maken. Er waren ooit 50 brouwerijen, nu zijn er slechts enkele over maar een goed biertje is hier nog altijd populair. Tegelijkertijd was het ook een erg gelovige stad. De vele mirakels rond een klein Mariabeeldje dat in 1444 gevonden werd, zorgde ervoor dat de stad al snel overrompeld werd met pelgrims wat alleen maar erger werd toen de mirakels zich bleven opstapelen en de stad een populair bedevaartsoord werd. Er kwam veel geld in het laatje, waardoor de economie in de 15^de eeuw enorm opbloeide. 541 mirakels is niet niks natuurlijk. Er zijn nog steeds veel kerken, waarvan de Sint Joriskerk de belangrijkste is. Maar het zijn vooral de leuke terrasjes, de smalle straten, de grachten en het historisch erfgoed die zorgen voor de gezellige vibe in deze stad. 

Dikke Dirck, lekker tafelen in een instagrammable decor.

's Avonds dineren we bij Dikke Dirck op de Groenmarkt, in een wel heel instagrammable decor. Alles draait er rond de beleving in een sfeervol, maar vooral kleurrijk interieur waaraan we ons onophoudelijk vergapen. We vatten het nog het best samen als een surrealistische perpetuum mobile met een hoog Jules Vernegehalte: een echte DAF truck als speelhoek, schilderijen aan het plafond, een reusachtige klok die te snel draait, industriële elementen en op- en neer bewegende luchtballonnen... De steak tartaar als starter en de flat iron steak en truffelburger van Black Agnusrund als hoofdgerecht zijn om duimen en vingers af te likken!

"Dikke Dirck is tafelen in een surrealistische perpetuum mobile met een hoog Jules Vernegehalte."

Fietstocht.

Een eiland in het groen. Wat ons opviel op de Onze-Lieve-Vrouwetoren is dat Amersfoort in zee van groen ligt. Het is zelfs de enige Nederlandse stad die grenst aan drie nationale landschappen: de Veluwe, de Utrechtse Heuvelrug en de Eempolder. En zoveel groen smeekt gewoon om een fietstocht. Met huurfietsen van het sympathieke Mercure hotel waar we logeren, trekken we richting Soestduinen, een zandstuifgebied met veel heide en bossen. Eens de periferie van de stad uit, verzeilen we vrijwel onmiddellijk in de ongerepte natuur. Wie dacht dat Nederland zo plat als een pannenkoek is, vergist zich. Af en toe moeten we zelfs een stevig tandje bijsteken en  'vals plat' trotseren. 

Park Randenbroek.

De rust, het groen en de stilte op de route maakt ons helemaal zen. Terug in Amersfoort komen we op adem in Park Randenbroek. Dit heuvelachtig groen eiland in de stad met duinen tot 11m hoog staat bekend om de vele soorten vleermuizen die er wonen. Voor we terug naar Brussel treinen, genieten we van een lekkere lunch op het terras bij de stadsgracht in Madonna, een topadresje in de mooie Krommestraat. Bij de koffie achteraf genieten we nog even na van het mooie uitzicht. Amersfoort is een oude stad met een jonge ziel, waarvan wij ons nu afvragen: waarom kenden we dit niet eerder?

"Amersfoort is een oude stad met een jonge ziel, waarvan wij ons afvragen: waarom kenden we dit niet eerder?"

 © DICHTBIJ & VER WEG 2025

Deze reportage kwam tot stand i.s.m. en werd gesponsord door: holland.com.