MÖKKI LIFE: ONGESTOORD HERBRONNEN IN DE FINSE NATUUR

Mökki, finland, ekenäs, finse archipel, Haukkamäki, Kaitlampimeer, Nuuksio national park, Ekenäs Skärgård, Tammisaari, Kasteel van Raseborg, Slottsknektens stuga, Snappertuna, fagervik finland, Brukstrasketmeer, Tervalampi, vakantie finland, natuur finland, tips voor finland,

De Finnen zijn de gelukkigste mensen ter wereld en daar zijn enkele goede redenen voor. Eén ervan is hun mökki cultuur, de Finse manier om volledig op te gaan in de exuberante natuur van hun land. En wat zij in houthakkershemd doen, meten wij ons aan in t-shirt. Want herbronnen in een traditionele blokhut in volle natuur, past ons als gegoten.

Mökki life: hebronnen zoals de Finnen.

Mökki voor dummies. Het uitzicht aan onze blokhut bij het Kaitlampimeer midden in het Nuuksio NP maakt ons meteen happy. Het meer ligt in de luwte van een woud dat haarscherp weerspiegelt in het water. We verblijven in Hawkhill een ecolodge in Tervalampi die door Annu, Kaisa en hun broer Matti wordt gerund. Eino, hun grootvader, timmerde hier in 1961 de eerste blokhut in elkaar. Vandaag verhuurt de familie er acht, allemaal in een andere stijl. Onze privacy is verzekerd, want de hutten liggen behoorlijk ver van mekaar. Villa Anna, de onze, werd opgetrokken uit dikke boomstammen met alles erop en eraan, inclusief een kano en sauna bij het meer. De provisiekast hebben we volgestouwd, alleen wijn brachten we mee van thuis. Ook het weer zit mee. Na de snelcursus 'Mökki voor dummies' van Annu en Kaisa, gaan we uitzoeken waarom de Finnen de gelukkigste mensen ter wereld zijn.

"Na een snelcursus 'Mökki voor dummies' gaan we uitzoeken waarom de Finnen de gelukkigste mensen ter wereld zijn."

Fagervik: industrieel erfgoed in een idyllische setting.

Industrieel erfgoed in een idyllische setting. Op aanraden van beide zussen rijden we naar Fagervik in de gemeente Inkoo. Het plaatsje aan het Brukstrasketmeer is zo idyllisch dat we ons amper kunnen voorstellen dat hier ooit een helse bedrijvigheid heerste. Want sinds halfweg de 17e eeuw stonden in Fagervik ijzergieterijen (bruks) en het had zelfs een eigen hoogoven: de Fagervik Ironworks. Een landweg met oude falurode arbeiderswoningen voert ons naar het 18e eeuwse landgoed van de voormalige eigenaars. Rond hun knalgele villa bij het Brukstrasketmeer lieten ze een Franse tuin aanleggen met serres vol exotische planten. Maar dé blikvanger in Fagervik is het ommuurde houten kerkje uit 1737 waar we het oudste, nog werkende kerkorgel van Finland bewonderen.

Watermolen Fagervik (b) - Kasteel van Raseborg (o).

De ijzergieterijen werden begin 20e eeuw opgedoekt, de hoogoven getransformeerd tot een watermolen. Vanaf dan gingen de inwoners zich vooral bezighouden met landbouw. Leuk detail: in Fagervik groeiden de eerste aardappelen in Finland, ingevoerd door Duitse gastarbeiders. In Snappertuna stappen we af bij het Kasteel van Raseborg. Deze burcht uit 1370 werd gebouwd op een enorme rotsblok en moest in meer heroïsche tijden de Golf van Finland beschermen tegen het rivaliserende Tallinn. We bezoeken de indrukwekkende ridderzaal en wandelen langs de mooi gerestaureerde rondgang. Lunchen doen we in de iconische Slottsknektens stuga uit 1893. Het sympathieke koppel dat de boel bestiert serveert uitsluitend slow food met kwaliteitsingrediënten uit eigen land. En laat een bord gerookte vis met aardappelsla nu net iets zijn dat we nooit zullen afslaan. Heerlijk met een bitter Fins biertje erbij.

"In Fagervik groeiden de eerste aardappelen in Finland, ingevoerd door Duitse gastarbeiders."

Mökki, alsof we nooit iets anders hebben gedaan.

Genieten in houthakkershemd. Koffie zetten op een houtvuur en er dan, zoals wij, van genieten langs de oever van het meer, het is slechts één van de vele rituelen van de Finse Mökki cultuur. Zwemmen, raften, vissen, in openlucht koken, wandelen en in de winter skiën en langlaufen, het hoort er allemaal bij. Want Finnen zijn gek op een staycation in eigen land. Vaak hebben ze zelf een mökki (houten blokhut) met sauna en open haard, waar ze zowel in de zomer als in de winter naartoe trekken. Toch is mökki niet zomaar een willekeurig woord. Het is de Finse manier om te herbronnen in de exuberante natuur van hun land. Zelf doen ze dat het liefst in een houthakkershemd, ons lukt het ook gewoon in t-shirt. Want op onthaasten staat nu eenmaal geen dresscode.

Simpel, maar ontzettend lekker: een mökki maal.

Ook wij treden graag uit onze comfortzone. Met een van de recepten die Annu ons gaf, gaan we 's avonds aan de slag op het houtvuur. Niks is zo ontspannend als kokkerellen in open lucht. Als starter prepareren we gerookte en gemarineerde vis uit de Baltische Zee en de Finse meren. Het eenpansgerecht van twee soorten vlees, groenten en aardappelen laten we langzaam garen op het houtvuur. Het resultaat is stevige, maar lekkere Finse kost die we achter onze kiezen steken midden in een zee van groen. Na de koffie en het dessert maken we een kanotocht op het meer. In de wijde omtrek is geen ziel te bespeuren. De dagen lijken zich hier in de zomer eindeloos aan elkaar lijken te rijgen, ze zorgen voor een gevoel van tijdloosheid. De middernachtzon duikt slechts even onder de horizon. Vanuit de kano zien we de maan weerspiegelen in het water, een gloriemoment dat haar maar heel even wordt gegund.

"Vanuit de kano zien we de maan weerspiegelen in het water, een gloriemoment dat haar maar heel even wordt gegund."

Tammisaari, aka Ekenäs.

Fika time met Matti. 'Hyvää päivää!' Bij het stadhuis van Ekenäs (Tammisaari) worden we in het Fins verwelkomd door onze lokale gids Matti. Hij neemt ons meteen mee door zijn stad die geldt als een van de oudste van Finland. 'Ekenäs werd halfweg de 16e eeuw door koning Gustav Vasa van Zweden gesticht,' zegt hij. 'Hij wilde er een grote handelsstad van maken om met Tallinn te concurreren. Maar zover heeft Ekenäs het nooit geschopt, waardoor de stad heel authentiek gebleven is.' De straten liggen er nog quasi exact bij zoals ze in de 16e eeuw werden aangelegd. De kleurrijke 18e en 19e eeuwse houten huizen lijken recht uit het Zweedse Gamla Stan of de Hanzekade in het Noorse Bergen weggelopen.

Het merendeel van Ekenäs spreekt Zweeds, een minderheid Fins.

Ook de tweetalige straatnamen bleven altijd dezelfde. Driekwart van de inwoners spreekt Zweeds, de rest Fins. 'Maar van taalperikelen zoals bij jullie in België hebben we hier nog nooit last gehad,' zegt Matti. In de oude stad hangt een gezellige maritieme sfeer. We zien er nog wat oude vissershuisjes, vaak met een grote houten poort zodat de vissers hun boten binnen konden parkeren. De marina's rond de stad lokken veel toeristen, al loop je hier nooit over de koppen volgens Matti. 'Ekenäs is Saint-Tropez niet,' lacht hij. 'Het zijn vooral Finnen die hier een dag of meer komen uitwaaien. Ons klimaat is ook een stuk milder dan in de rest van Finland.'

Kapitein Matti.

Bij de oude havenloods neemt Matti ons mee in z'n motorboot voor een tocht door Ekenäs Skärgård, een archipel van meer dan 600 eilandjes die zich uitstrekt tot in de Golf van Finland. Het gebied sluit aan bij de Finse Archipelzee, volgens Matti de grootste eilandengroep ter wereld qua aantallen. 'We hebben ze nooit echt geteld, maar we schatten dat het er tussen de 30.000 en 50.000 zijn,' lacht hij. In de open zee is er nog vrij veel pleziervaart. Maar Matti stuurt de boot al snel een doolhof van nauwe zee-engtes in waar we op een enkele visser na helemaal alleen rondvaren. We slalommen onafgebroken tussen eilandjes die als enorme stenen broden uit de zee oprijzen. Wat ze ook effectief doen, want zoals het brood gist, stijgt de archipel 4mm per jaar, een stuw die kan tellen.

Eidereenden zijn vaste gasten in de Ekenäs archipel.

In 1989 werd deze fascinerende scherenkust omwille van het landschap en de biodiversiteit een nationaal park. We zien ontzettend veel eidereenden, een van de snelst vliegende vogels die er bestaan, maar ook zaagbekken en wilde zwanen passeren de revue. Op een van de eilandjes houdt een broedende zeearend ons vanuit een hoge den nauwlettend in de gaten. Het mannetje jaagt een eind verderop. Hier en daar staan kleine vissershuisjes op de eilanden. Bij één ervan meren we aan. De netten en fuiken liggen er onder een dikke laag stof, maar de keuken lijkt nog behoorlijk in orde. Als Matti koffie begint te zetten, weten we hoe laat het is: fika time! We slaan een kleine vreugdekreet als hij nog een decadente mustikkapiiraka (Finse bosbessentaart) uit z'n mouw schudt. Op het bankje bij het water waar we ons te goed doen aan al dat lekkers worden we door voorbij zwemmende eidereenden nieuwsgierig aangestaard. Een verdwaalde zwaan kijkt in de verte toe. Rare vogels, horen we ze denken.

"Een verdwaalde zwaan kijkt in de verte toe. Rare vogels, horen we ze denken."

Ekenäs Archipel, een fascinerende scherenkust.

Wat we zelf roken, roken we beter. Op onze hike naar Haukkamäki (Hawkhill) gaan we op zoek naar ingrediënten om onze mökki avond op te pimpen. Het uitzicht vanaf de heuvel over het door wouden omsloten Kaitlampimeer is overweldigend. Wanneer we afdalen aan de andere kant van de heuvel verzeilen we in de voor Nuuksio NP typische moerassen waar het lijkt of we op een versleten matras balanceren. Wilde bosbessen groeien er in overvloed, maar voor de oogst zijn we nog net iets te vroeg. In Finland is alles later rijp. Berkentakken en frisgroene sparrenscheuten vinden we wel, want ook culinair is mökki erg gerelateerd aan de natuur.

Wat we zelf roken, roken we beter.

Als we 's avonds het houtvuur aansteken en de potten bovenhalen, lijkt het of we nooit iets anders hebben gedaan. Terwijl het vuur langzaam aanwakkert prepareren we onze verse zalmfilet met olijfolie en de jonge sparrenscheuten. Daarna gaat hij de rooktrommel in met een handvol houtschilfers en twee suikerklontjes die meeroken voor de kleur. De trommel laten we een half uur bovenop het vuur staan. Het resultaat is een smeulende, goudbruin gerookte zalm, waarvan alleen al door de geur ons het water in de mond komt. We sluiten de dag af in de sauna waar we elkaar af en toe op de rug slaan met de berkentakjes die we naar Finse traditie hebben samengebonden tot een vitha, een onontbeerlijke mökki accessoire. Het verspreidt niet alleen een aangename geur, maar zorgt ervoor dat de warmte dieper kan doordringen. Na de sauna nemen we een duik in het veel te frisse meer. In de laatste stuiptrekkingen van het houtvuur zetten we nog snel een kan koffie. De korte nacht hangt er weer aan voor de moeite.

"Als we 's avonds het houtvuur aansteken en de potten bovenhalen, lijkt het of we nooit iets anders hebben gedaan."

FINLAND PRAKTISCH:

Info over Finland: www.visitfinland.com & Ekenas: www.visitraseborg.com

TO: Ons mökki intermezzo hielden we tussen een citytrip in Helsinki en een roadtrip door het Saimaa merengebied, een fantastische reis die we maakten met NORDIC i.s.m. Visit Finland. Nordic is een touroperator met een hart voor het noorden en is Belgische marktleider voor Scandinavië. Ze organiseren zowel groepsreizen als individuele reizen op maat. Als je met hen naar Finland reist dan vertrek je niet alleen zeer goed geïnformeerd, maar wordt het ook een onvergetelijk avontuur. Ze zorgen voor een parcours met veel zin voor detail en buitengewone ervaringen. Hun reizen naar Finland, kan je boeken op: www.nordic.be

Hawkhill: Ecolodge Hawkhill, onze uitvalsbasis in Tervalampi, wordt al sinds drie generaties gerund door dezelfde familie. Ze verhuren 8 in stijl variërende hutten van 290 tot 1190 euro/2 nachten. Verder organiseren ze vrijblijvend activiteiten zoals begeleide wandelingen en paardrijden in het Nuuksio NP, kanovaren en kookworkshops. Ijssculpturen maken, sneeuwschoenwandelingen en wakvissen is dan weer mogelijk in de winter. Info en reservaties: www.hawkhill.fi

Guide Matti: Matti Piirrainen, onze gids in Ekenäs, is een al even sympathieke als ervaren gids uit Tammisaari (Ekenäs) in West Uusimaa. Bij hem kan je, net zoals wij, een gegidste rondleiding boeken in de Ekenäs Archipel, maar ook in het charmante kunstenaarsdorpje Fiskars en de uitgestrekte wouden van Grabbskog. Info en boekingen: guidematti.fi