SCHIERMONNIKOOG, HET EILAND WAAR DE NATUUR DE PLAK ZWAAIT

Schiermonnikoog, lauwersoog, Lytje Pôle, Ambrosijn Suites, Waddeneilanden, De Schiere Monnik, de Walviskaak, klooster Klaarkamp, de Langestreek, Willemshof Schiermonnikoog, de Zuidertoren, de Wassermann Bunker, Vredenhof Schiermonnikoog, de Buitentoren, hotel van der werff, Nationaal Park, Nederlandse landgeiten, strandjutten, de marlijn, wadden, wadtodo,

Een eiland dat leest als een geschiedenisboek, waar de natuur de plak zwaait, je bijna geen onnatuurlijke geluiden hoort en duurzaam toerisme de norm is: Schiermonnikoog, het meest noordelijk gelegen gebied van Nederland. We ontdekken dit kleinste Waddeneiland door de ogen van drie bewoners die ons bij 9 beaufort op sleeptouw nemen door hun Lytje Pôle. Het relaas van een heerlijk weekend vol verwondering. 

Schiermonnikoog, lauwersoog, Lytje Pôle, Ambrosijn Suites, Waddeneilanden, De Schiere Monnik, de Walviskaak, klooster Klaarkamp, de Langestreek, Willemshof Schiermonnikoog, de Zuidertoren, de Wassermann Bunker, Vredenhof Schiermonnikoog, de Buitentoren, hotel van der werff, Nationaal Park, Nederlandse landgeiten, strandjutten, de marlijn, wadden, wadtodo,
Schiermonnikoog, één eiland, één dorp.

Na een halfuurtje varen vanuit Lauwersoog zet de ferry ons af op de plek waar Nederland zowat ophoudt: Schiermonnikoog. Lytje Pôle voor de vrienden. Op de kade staan bussen, netjes naast elkaar, klaar om de passagiers naar hun bestemming te rijden. Want de auto is taboe op het eiland. Tenminste, voor wie er niet woont. 'Ambrosijn Suites?' 'Dan bent u bij de juiste bus,' lacht de chauffeur. Luttele minuten later kloppen we aan bij ons hotel in, jawel, Schiermonnikoog, zoals het enige dorp op het eiland heet. Eén eiland, één dorp, het zegt alles. Schiermonnikoog is het kleinste der Nederlandse Waddeneilanden: 18 kilometer lang, 3,5 kilometer breed en het telt amper 1.000 inwoners.

Schiermonnikoog, lauwersoog, Lytje Pôle, Ambrosijn Suites, Waddeneilanden, De Schiere Monnik, de Walviskaak, klooster Klaarkamp, de Langestreek, Willemshof Schiermonnikoog, de Zuidertoren, de Wassermann Bunker, Vredenhof Schiermonnikoog, de Buitentoren, hotel van der werff, Nationaal Park, Nederlandse landgeiten, strandjutten, de marlijn, wadden, wadtodo,

Schiermonnikoog, lauwersoog, Lytje Pôle, Ambrosijn Suites, Waddeneilanden, De Schiere Monnik, de Walviskaak, klooster Klaarkamp, de Langestreek, Willemshof Schiermonnikoog, de Zuidertoren, de Wassermann Bunker, Vredenhof Schiermonnikoog, de Buitentoren, hotel van der werff, Nationaal Park, Nederlandse landgeiten, strandjutten, de marlijn, wadden, wadtodo,
De Walviskaak (boven) en de Walvis, het oudste huisje van Schiermonnikoog (onder).

Het vrije eilandgevoel.
 Het lijkt wel of het dorp Schiermonnikoog werd gebouwd rond de enorme walviskaak die als een soort triomfboog bij het Willemshof is neergezet. Het gevaarte weegt maar liefst 1,5 ton en was een geschenk van walvisvaarder
s van de Willem Barendsz aan het eiland in 1950. Nog op het plein zien we het standbeeld 'De Schiere Monnik'. De link is meteen gelegd, want Schiermonnikoog was ooit de kloosterboerderij van het in de 12e eeuw gestichte klooster Klaarkamp bij Dokkum. De monniken met hun grijze pijen waren dus de eerste eilandbewoners en gaven er ook hun naam aan. History repeats itself: enkele jaren geleden kwamen de monniken terug en namen ze hun intrek in de voormalige Herberg Rijsbergen. In en rondom de Langestreek, de hoofdstraat van het dorp, zien we de oudste huizen van het eiland. Ze werden opgetrokken in ijsselsteen met lage zijgevels, haaks op de richting van de westenwind en steevast met een boerendeur en een inklapbaar zitbankje.

Schiermonnikoog, lauwersoog, Lytje Pôle, Ambrosijn Suites, Waddeneilanden, De Schiere Monnik, de Walviskaak, klooster Klaarkamp, de Langestreek, Willemshof Schiermonnikoog, de Zuidertoren, de Wassermann Bunker, Vredenhof Schiermonnikoog, de Buitentoren, hotel van der werff, Nationaal Park, Nederlandse landgeiten, strandjutten, de marlijn, wadden, wadtodo,
De Buitentoren.

De wind en de wolken laten we geen domper op ons verkenningstochtje zetten. Vanuit het dorp wandelen we de natuur in, de onbetwiste hoofdrolspeler op het eiland. We volgen het Torenbinnenpad, een wandelpad door de duinen dat ons langs de Zuidertoren, de oude vuurtoren, naar de Buitentoren, de huidige vuurtoren loodst.  We waaien uit op een bankje in de duinen met het sublieme uitzicht op de Noordzee. Het vrije eilandgevoel - even ver weg te zijn van de wereld - zit er meteen goed in. Voor we weer naar het hotel gaan, halen we onze (huur-) fietsen af, het vervoermiddel bij uitstek op Schiermonnikoog. 's Avonds laten we ons verwennen door het originele vijfgangenmenu dat chef Co Huijbrechts van Ambrosijn voor ons heeft klaargestoomd. Mét champagne en aangepaste wijnen. Want dat er in Nederland vandaag uitstekend gekokkereld wordt, is al lang geen geheim meer.

"Het vrije eilandgevoel - even ver weg te zijn van de wereld - zit er meteen goed in."

Schiermonnikoog, lauwersoog, Lytje Pôle, Ambrosijn Suites, Waddeneilanden, De Schiere Monnik, de Walviskaak, klooster Klaarkamp, de Langestreek, Willemshof Schiermonnikoog, de Zuidertoren, de Wassermann Bunker, Vredenhof Schiermonnikoog, de Buitentoren, hotel van der werff, Nationaal Park, Nederlandse landgeiten, strandjutten, de marlijn, wadden, wadtodo,

Schiermonnikoog, lauwersoog, Lytje Pôle, Ambrosijn Suites, Waddeneilanden, De Schiere Monnik, de Walviskaak, klooster Klaarkamp, de Langestreek, Willemshof Schiermonnikoog, de Zuidertoren, de Wassermann Bunker, Vredenhof Schiermonnikoog, de Buitentoren, hotel van der werff, Nationaal Park, Nederlandse landgeiten, strandjutten, de marlijn, wadden, wadtodo,
Zonsopgang Waddenzee.

Een magische morgen. De ochtendstond heeft goud in de mond. Én in de lens. Bij het krieken van de dag zitten we mét onze camera's en de strakke noordoostenwind op kop, op de fiets richting Zuidkantdijk. Grote delen van het traject staan we nét niet te surplacen. Hard labeur dus, maar intuïtief voelen we aan dat er zich achter de dijk een prachtig schouwspel ontrolt. Ons vermoeden blijkt te kloppen als we vanop de dijk de zon zien opkomen boven de leeggelopen Waddenzee. 'Wat een magische morgen toch!' roept een toevallige passant die z'n hond uitlaat ons toe. Rotganzen komen onophoudelijk aanvliegen. Voor hen is Schiermonnikoog een rijk gedekte tafel waar ze zich komen volvreten op de terugweg naar het noorden. Met de wind in de rug rijden we haast zonder te trappen terug naar Ambrosijn waar een lekker ontbijt op ons wacht. De dag moet nog beginnen en kan al niet meer stuk.

"De dag moet nog beginnen en kan al niet meer stuk."

Schiermonnikoog, lauwersoog, Lytje Pôle, Ambrosijn Suites, Waddeneilanden, De Schiere Monnik, de Walviskaak, klooster Klaarkamp, de Langestreek, Willemshof Schiermonnikoog, de Zuidertoren, de Wassermann Bunker, Vredenhof Schiermonnikoog, de Buitentoren, hotel van der werff, Nationaal Park, Nederlandse landgeiten, strandjutten, de marlijn, wadden, wadtodo,
Schiermonnikoog verkennen met Kees: de fiets is het beste vervoermiddel op het eiland.

De natuur voorop. In de lounge van het legendarische Hotel Van Der Werff is het op zaterdagmorgen druk, maar onwaarschijnlijk gezellig. We worden er opgewacht door Kees van de Wal, jachtopzichter op rust en onze gids voor vandaag. Bij een bakje good old filterkoffie - voor cappuccino moet je aan de overkant zijn - maken we kennis met Kees die al meer dan een halve eeuw op Schiermonnikoog woont. Behalve jachtopzichter was Kees nog vogelringer en hij heeft veel gereisd. Kortom, een man die een en ander te vertellen heeft.  Na een korte schets van de geschiedenis van Schiermonnikoog trekken we erop uit met de fiets. 'Ik heb m'n hele leven gefietst,' zegt Kees die zich druk maakt over het autoverkeer dat de laatste jaren licht is toegenomen op het eiland. Kees is erg gesteld op Schiermonnikoog. 'Het leukste is dat je hier bijna geen onnatuurlijke geluiden hoort,' zegt hij. 'De rust, de ruimte en de diversiteit van de natuur hier zijn dingen die aan de wal heel schaars zijn. Vergeet niet dat Schiermonnikoog een van de meest ongerepte plekken van Nederland is. De natuur staat voorop, want ze is heel kwetsbaar.

Schiermonnikoog, lauwersoog, Lytje Pôle, Ambrosijn Suites, Waddeneilanden, De Schiere Monnik, de Walviskaak, klooster Klaarkamp, de Langestreek, Willemshof Schiermonnikoog, de Zuidertoren, de Wassermann Bunker, Vredenhof Schiermonnikoog, de Buitentoren, hotel van der werff, Nationaal Park, Nederlandse landgeiten, strandjutten, de marlijn, wadden, wadtodo,

Schiermonnikoog, lauwersoog, Lytje Pôle, Ambrosijn Suites, Waddeneilanden, De Schiere Monnik, de Walviskaak, klooster Klaarkamp, de Langestreek, Willemshof Schiermonnikoog, de Zuidertoren, de Wassermann Bunker, Vredenhof Schiermonnikoog, de Buitentoren, hotel van der werff, Nationaal Park, Nederlandse landgeiten, strandjutten, de marlijn, wadden, wadtodo,
De natuur zwaait de plak op het eiland.

Daarom moet het toerisme zich hier aanpassen aan de natuur en niet andersom.' Aan diversiteit is er alvast geen gebrek op het eiland dat in 1989 Nationaal Park werd. 'Meer dan de helft van de in Nederland levende wilde planten groeit hier. We hebben meer dan 500 plantensoorten, waaronder vele orchideeën,' zegt Kees. Het hele jaar door kan je op het eiland zo'n 300 soorten vogels spotten. Roofvogels, maar ook strandplevieren, visdieven en sternen zijn er vaste gasten. De lepelaar begon weer te broeden op Schiermonnikoog in 1992. Vandaag nestelen er meer dan honderd paren. We rijden door erg gevarieerde landschappen, door duinen begroeid met dennen en opvallend veel ruwe berken die er als gestileerde pentekeningen bij staan. 'Bijna nergens vind je zoveel verschillende landschappen op zo'n kleine plek als hier,' zegt Kees. De geiten die we zien zijn Nederlandse landgeiten, een Oerhollands ras dat we ook al op Terschelling zagen. 'Enkele maanden geleden hebben we 12 exemplaren uitgezet. Samen met de Exmoors pony's eSayaguesa-runderen zorgen ze voor de begrazing van het duingebied.'

Schiermonnikoog, lauwersoog, Lytje Pôle, Ambrosijn Suites, Waddeneilanden, De Schiere Monnik, de Walviskaak, klooster Klaarkamp, de Langestreek, Willemshof Schiermonnikoog, de Zuidertoren, de Wassermann Bunker, Vredenhof Schiermonnikoog, de Buitentoren, hotel van der werff, Nationaal Park, Nederlandse landgeiten, strandjutten, de marlijn, wadden, wadtodo,

Schiermonnikoog, lauwersoog, Lytje Pôle, Ambrosijn Suites, Waddeneilanden, De Schiere Monnik, de Walviskaak, klooster Klaarkamp, de Langestreek, Willemshof Schiermonnikoog, de Zuidertoren, de Wassermann Bunker, Vredenhof Schiermonnikoog, de Buitentoren, hotel van der werff, Nationaal Park, Nederlandse landgeiten, strandjutten, de marlijn, wadden, wadtodo,
De Bunker Wassermann.

We stoppen bij de Wassermann, een bunker die tijdens de Tweede Wereldoorlog door de Duitse bezetters werd gebouwd op de Poemelsduin, het hoogste punt van Schiermonnikoog. 'De Wassermann was onderdeel van de Atlantic Wall,' zegt Kees. 'Op de bunker zou een radarsysteem worden gebouwd, maar zover kwam het nooit. Hij heeft dus gewoon nergens voor gediend.' Echte geschiedenis werd er in WO II nooit geschreven op Schiermonnikoog. 'Alles verliep hier relatief rustig,' zegt Kees. We nemen een kijkje in de betonnen mastodont, maar genieten vooral van het weidse uitzicht bovenop terwijl de wind ons om de oren fluit. Van de Wassermann wandelen naar het nabijgelegen Vredenhof, een begraafplaats in de duinen waar sinds 1915 vooral aangespoelde drenkelingen worden begraven.

Schiermonnikoog, lauwersoog, Lytje Pôle, Ambrosijn Suites, Waddeneilanden, De Schiere Monnik, de Walviskaak, klooster Klaarkamp, de Langestreek, Willemshof Schiermonnikoog, de Zuidertoren, de Wassermann Bunker, Vredenhof Schiermonnikoog, de Buitentoren, hotel van der werff, Nationaal Park, Nederlandse landgeiten, strandjutten, de marlijn, wadden, wadtodo,
Het Vredenhof, de rustplaats van aangespoelde drenkelingen.

Het is een oase van rust. We ontmoeten er beheerder Wyb-Jan Groendijk, die ons spontaan door de begraafplaats gidst. En bij een begraafplaats voor aangespoelde drenkelingen in de duinen, daar horen natuurlijk interessante verhalen bij. Wyb-Jan vertelt ze honderduit terwijl we langs de 118 witte grafstenen wandelen. Drenkelingen en - vooral jonge - soldaten uit zowel de Eerste als de Tweede Wereldoorlog, uit Groot Brittannië, Frankrijk, Canada, Nieuw-Zeeland, Australië, Polen, Duitsland en Marokko liggen hier broederlijk naast elkaar begraven. 'Eén ding hebben ze allemaal gemeen: het was de zee die hen naar hier voerde,' zegt Wyb-Jan. Hij zocht ook naar het verhaal achter de doden op Vredenhof. 'Eind jaren '80 stuurde ik brieven naar de nabestaanden,' zegt hij. 'De respons was geweldig.' Maar zijn mooiste moment was toen er in 2015 één van de vijf onbekende drenkelingen op Vredenhof dankzij DNA onderzoek kon worden geïdentificeerd. 'Het ging om Albert Zwaan, een Urker visser wiens boot in 1968 bij Ameland zonk. Zijn kinderen waren ontzettend blij te weten waar hun vader was gebleven. Zijn stoffelijke resten werden uiteindelijk op Urk herbegraven,' besluit hij.

"We rijden door gevarieerde landschappen, door duinen begroeid met dennen en ruwe berken die er als gestileerde pentekeningen bij staan."

Schiermonnikoog, lauwersoog, Lytje Pôle, Ambrosijn Suites, Waddeneilanden, De Schiere Monnik, de Walviskaak, klooster Klaarkamp, de Langestreek, Willemshof Schiermonnikoog, de Zuidertoren, de Wassermann Bunker, Vredenhof Schiermonnikoog, de Buitentoren, hotel van der werff, Nationaal Park, Nederlandse landgeiten, strandjutten, de marlijn, wadden, wadtodo,
Altijd even indrukwekkend: de Noordzee bij windkracht 9.

Het strand zal nooit meer hetzelfde zijn. Jutten is voor vroege vogels. Aan het Noordzeestrand bij Paal 5 wacht Thijs, een rasechte strandjutter, ons bij het krieken van de dag op. De wind trekt stevig aan, de golven beuken erop los. 'Het ideale weer om te jutten,' zegt Thijs die het al heel lang doet en zijn bijzondere vondsten bewaart in Schelpenmuseum Paal 14 , dat hij zelf in zijn tuin heeft gebouwd. Zelf jut hij het liefst op de Balg, het meest oostelijke deel van het eiland waar ontzettend veel aanspoelt. Ietwat zigzaggend speuren we het strand af, hoofd naar beneden. Thijs wijst naar het piepschuim dat hier en daar nog ligt te zieltogen. 'Een wrang souvenir van de vele containers die onlangs op de Waddeneilanden aanspoelden,' zegt hij. 'Flatscreens, winterjassen, meubilair én hun verpakking, het strand lag er helemaal vol van.' Wat verder ligt een plastic mandje, volgens onze jutter een van de weinige, nog bruikbare voorwerpen uit die bewuste containers. Al die dingen die we altijd al op het strand zagen en waarvan we geen flauw idee hadden wat het was, krijgen plots een naam.


Schiermonnikoog, lauwersoog, Lytje Pôle, Ambrosijn Suites, Waddeneilanden, De Schiere Monnik, de Walviskaak, klooster Klaarkamp, de Langestreek, Willemshof Schiermonnikoog, de Zuidertoren, de Wassermann Bunker, Vredenhof Schiermonnikoog, de Buitentoren, hotel van der werff, Nationaal Park, Nederlandse landgeiten, strandjutten, de marlijn, wadden, wadtodo,
Strandjutten met Thijs.

Zoals de afgeronde zwarte stenen die steenkool blijken te zijn, afkomstig uit gezonken stoomboten. De bruine blokjes die we achteloos voorbij wandelen zijn dan weer turfblokjes uit de ijstijd, vaak met het boomblad er nog in. En het is verbazend hoeveel ijzerfragmenten er op het strand afkomstig zijn van vliegtuigwrakken. Maar ook schelpen en restanten van (zee-) dieren krijgen zijn aandacht. Het getrainde oog van Thijs herkent alles in een handomdraai. De koude noordenwind krijgt ons stilaan in z'n grip. 'Of we een opkikkertje kunnen gebruiken?' Uit z'n rugzak haalt Thijs een fles Schiermonnikoger Juttersbitter, een pittig kruidendrankje dat er bij 9 Beaufort vlotjes inloopt. We peilen naar de meest opmerkelijke vondsten van onze jutter. 'Ooit vond ik een sok met menselijke botten in, heel luguber, maar ook een stuk menselijke schedel die meer dan 500 jaar oud bleek te zijn,' zegt hij. Ook onderdelen van gecrashte vliegtuigen uit de Tweede Wereldoorlog, aangespoelde badeendjes uit Engeland en een stuk walvisschedel rekent hij tot zijn beste vondsten. 'Maar mijn ábsolute koninginnenstuk is een wulkenschelp die in tegengestelde richting is gedraaid. Uiterst zeldzaam,' lacht hij tevreden. En ook wij zijn content, we hebben weer heel wat bijgeleerd en het strand zal nooit meer hetzelfde zijn.

"Uit z'n rugzak haalt de jutter een fles Schiermonnikoger Juttersbitter, een pittig kruidendrankje dat er bij 9 Beaufort vlotjes inloopt."


Schiermonnikoog, lauwersoog, Lytje Pôle, Ambrosijn Suites, Waddeneilanden, De Schiere Monnik, de Walviskaak, klooster Klaarkamp, de Langestreek, Willemshof Schiermonnikoog, de Zuidertoren, de Wassermann Bunker, Vredenhof Schiermonnikoog, de Buitentoren, hotel van der werff, Nationaal Park, Nederlandse landgeiten, strandjutten, de marlijn, wadden, wadtodo,

© TEKST: W. GLADINES - FOTO'S: M. THYS & W. GLADINES 2019

MEER WADDENEILANDEN:
Hijs de zeilen, met de klipper langs de Waddeneilanden.
Met lentekriebels door Texel.

SCHIERMONNIKOOG PRAKTISCH:

Info Waddeneilanden: www.wadtodo.nl & Schiermonnikoog: www.vvvschiermonnikoog.nl


Er naar toe: Wij reden met de auto naar Schiermonnikoog, 370km vanuit Brussel naar Lauwersoog met een reistijd van iets meer dan 4 uur. In Lauwersoog moet je verplicht de auto achterlaten op de parking bij de ferry die je in 45 minuten op een comfortabele manier naar Schiermonnikoog vaart. Info en dienstregeling: www.wpd.nl/schiermonnikoog

Overnachten: Wij sliepen in Hotelsuites Ambrosijn **** in de Langestreek, het kleinste hotel op Schiermonnikoog. Vier comfortabele suites met elke een eigen ingang, woonkamer met zithoek, eethoek, een afzonderlijke slaapkamer en een luxe badkamer met regendouche, bubbelbad, minibar en gratis wifi. Ontbijt (+ 13,50  ) wordt 's morgens in een picknickmand bij de suite afgeleverd. Het hotel heeft een uitstekend restaurant. Vanaf 95 € per nacht. Info en reservatie: www.ambrosijn.nl




ETEN & DRINKEN:


Restaurant Ambrosijn: Restaurant van Hotel Ambrosijn, waar eigenaar en chef-kok Co Huijbrechts (met veel ervaring als chef-kok in verschillende gerenommeerde restaurants) zijn gasten verwent met originele en lekkere gerechten. Je kan er à la carte eten of genieten van een uitgebreid verrassingsmenu. Leuke wijnkaart.  www.ambrosijn.nl
Strandpaviljoen De Marlijn: In het meest noordelijk gelegen restaurant van Nederland kan je lunchen en dineren (vanaf 16u) in het gezellige decor van De Marlijn met uitzicht op de Noordzee. De keuken is een mix van west en oost, met een lichte Franse twist en een stevige knipoog naar de nabijgelegen Noordzee. Gezellige, ongedwongen sfeer. Leuke wijnkaart met wijnen die de eigenaars vaak zelf van hun reizen meebrengen. www.demarlijn.com

De 4 Dames: In het moderne en cosy interieur van Wijnbar en bistro De 4 Dames eet je lekkere gerechtjes van garnaalkroketten en sashimi tot bouillabaisse en Agnus beef. Indrukwekkende wijnkaart met wijnen uit alle hoeken van de wereld.  www.de4dames.nl



SCHIERMONNIKOOG, HET EILAND WAAR DE NATUUR DE PLAK ZWAAIT

Geen opmerkingen

Naam

E-mail *

Bericht *

-->